De trans-Atlantische vrouwenstrijd
De suffragettebeweging kwam niet uitsluitend in het Verenigd Koninkrijk tot stand. Ook in de Verenigde Staten stonden heel wat vrouwen - en mannen - op voor meer gelijkheid. Zo stelde Elizabeth Cady Stanton het vrouwenkiesrecht al in 1848 aan de orde tijdens de Seneca Falls Convention in de staat New York. Stanton zou zich tot aan het einde van haar leven blijven inzetten voor de vrouwenstrijd. Op deze pagina geven we meer duiding over de evolutie van de vrouwenkiesrechtenbeweging, zowel in het Verenigd Koninkrijk als in de Verenigde Staten.
Belangrijke spelers
Verenigde Staten
De Amerikaanse abolitioniste en schrijfster Sarah Moore Grimké wordt beschouwd als de moeder van de vrouwenrechtenbeweging, die in de Verenigde Staten vanaf de jaren veertig aan populariteit begon te winnen. Vooraleer er effectief campagnes konden worden opgezet, diende men een aantal obstakels te overwinnen, waaronder het publieke verzet tegen de idee dat vrouwen een publiek zouden toespreken. Ondanks de weerstand lieten een aantal vrouwen toch hun stem horen. Zo wierp Lucy Stone zich aan het einde van de jaren veertig op als spreekbuis, zowel voor het abolitionisme als voor de vrouwenbeweging. Dat het verzet niet uitbleef, blijkt uit het feit dat de vrouwenrechtenconventie in Ohio, waarop Sojourner Truth haar ondertussen bekend geworden toespraak Ain't I a Woman gaf, door mannelijke tegenstanders werd verstoord.
In 1848 riepen vier vrouwen de eerste vrouwenrechtenconventie bijeen, die later de naam 'Seneca Falls Convention' zou dragen. Een van de oprichtsters, Elizabeth Cady Stanton, probeerde andere vrouwen ervan te overtuigen dat het stemrecht een belangrijk wapen kon vormen om druk uit te oefenen op mannelijke politici. Veel vrouwen vonden die eis echter nog te verregaand. In 1851 raakte Stanton bevriend met Susan B. Anthony, die begin de jaren zeventig een nationale controverse veroorzaakte. Anthony werd gearresteerd omdat ze haar stem had uitgebracht bij de presidentsverkiezingen van 1872. In de rechtszaak werd ze veroordeeld tot het betalen van een boete van $100. Anthony antwoordde echter dat ze nooit "a dollar of your unjust penalty" zou betalen, wat ze ook effectief nooit deed.
Hoewel een federale wijziging nog lang op zich zou laten wachten, boekten vrouwen wel vorderingen op staatsniveau. Zo verleende Wyoming hen in 1869 als eerste Amerikaanse staat het stemrecht. In datzelfde jaar ontstonden de eerste nationale kiesrechtorganisaties: de 'National Woman Suffrage Assocation' (NWSA) en de American 'Woman Suffrage Association' (AWSA). Na jaren van rivaliteit fuseerden die bewegingen in 1890 tot de 'National American Woman Suffrage Association' (NAWSA) met Anthony als leidende kracht. In 1916 richtte Alice Paul de National Woman's Party (NWP) op, die zich voornam om een grondwettelijk amendement in de wacht te slepen. Zo'n 2000 aanhangers, de zogenaamde Silent Sentinels, werden in 1917 gearresteerd tijdens een demonstratie voor het Witte Huis. Onder leiding van Carrie Chapman Catt maakte ook de NAWSA, die ondertussen meer dan twee miljoen leden telde, het streven naar een grondwettelijk amendement tot haar hoogste prioriteit.
Verenigd Koninkrijk
Lydia Becker
In 1865 werd John Stuart Mill verkozen als parlementslid. Mill was ervan overtuigd dat het de volksmoraal ten goede zou komen als vrouwen het stemrecht zouden verwerven. In datzelfde jaar werd de 'Kensington Society', de eerste vrouwelijke discussievereniging, opgericht. Ook Stuart Mills stiefdochter Helen Taylor maakte er deel van uit.
Eveneens in 1865 vormde Barbara Leigh Smith Bodichon het eerste 'Women's Suffrage Committee'. Samen met Emily Davies behoorde Bodichon tot de Langham Place Group, een groep vooruitstrevende vrouwelijke kunstenaars die het English Woman's Journal ontwikkelden en in de loop van de jaren 1850 streefden voor onderwijs, werkgelegenheid, eigendomsrechten en kiesrecht voor vrouwen.
In februari 1867 richtte de suffragette en wetenschapster Lydia Becker de 'Manchester Society for Women's Suffrage' mee op. De campagne zou zich voor het eerst tot een nationale beweging ontwikkelen toen diverse lokale groepen in 1868 samensmolten tot de 'National Society for Women's Suffrage' (NSWS). Wegens interne verdeeldheid had die eerste verenigingspoging echter weinig succes. Tot 1897 sudderde de campagne dan ook op een laag pitje voort. Dat veranderde toen Millicent Fawcett de 'National Union of Women's Suffrage Societies' (NUWSS) oprichtte. Die vereniging stelde zich tot doel om op een vreedzame manier druk uit te oefenen op parlementsleden, en om opgesplitste fracties te herenigen.
In 1903 richtte Emmeline Pankhurst de 'Women's Social and Political Union' (WSPU) op, samen met haar dochters Christabel en Sylvia. Doordat een handvol leiders, met name premier H.H. Asquith, alle parlementaire inspanningen blokkeerden, radicaliseerde de campagne van de WSPU langzamerhand. Hun militante tactiek bestond onder andere uit het uitjoelen van sprekers en het in brand steken van leegstaande gebouwen. De preoccupatie met geweld onderscheidde de WSPU van de NUWSS, die gericht bleef op een vreedzame strategie. Niettemin inspireerde de gewelddadige houding van de WSPU vrouwen wereldwijd, waaronder Alice Paul in de Verenigde Staten.
Belangrijke documenten
Verenigde Staten
Naar aanleiding van de Seneca Falls Convention kwam de Declaration of Sentiments tot stand. Het document, dat voornamelijk door Elizabeth C. Stanton werd opgesteld, bevatte een lijst met klachten, gericht aan de regering van de Verenigde Staten. Daarnaast drukte het de intentie uit om een vrouwenrechtenbeweging op te bouwen.
Vanaf 1839 vaardigden de afzonderlijke staten stapsgewijs Married Women's Property Acts uit. Die wetten moesten het Engelse common law-systeem ontmantelen, waarbij het juridische zeggenschap van gehuwde vrouwen aan het gezag van hun echtgenoot waren onderworpen. In de loop van de twintigste eeuw nam de federale regering aanvullende wetten aan die de eigendomsrechten van getrouwde vrouwen verder uitbreidden. Zo stond de Cable Act (1922) vrouwen die trouwden met emigranten die in aanmerking kwamen voor naturalisatie toe om hun Amerikaanse staatsburgerschap te behouden; de Equal Credit Opportunity Act (1974) verbood discriminatie van vrouwen - en andere minderheidsgroepen - bij het verlenen van krediet.
Na intensief lobbywerk sprak President Woodrow Wilson zijn steun uit voor het Negentiende Amendement in 1918. Een jaar later ging zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat akkoord. Het zou nog tot 18 augustus 1920 duren vooraleer het Negentiende Amendement officieel werd geratificeerd. Het document stelt dat "The right of citizens of the United States to vote shall not be denied or abridged by the United States or by any State on account of sex".
Verenigd Koninkrijk
Tot de Reform Act 1832 was het vrouwen in Groot-Brittannië in feite niet verboden om te stemmen. Na de invoer van die wet werd het hun echter onmogelijk, wat leidde tot het ontstaan van allerlei vrouwenrechtenbewegingen. In 1872 werd de strijd voor het vrouwenkiesrecht een nationale aangelegenheid met de oprichting van de 'National Society for Women’s Suffrage' (NSWS). Vijfentwintig jaar later werd de invloedrijkere 'National Union of Women's Suffrage Societies' (NUWSS) opgericht. Ook in Wales, Schotland en andere delen van het Verenigd Koninkrijk wonnen de vrouwenbewegingen aan kracht. Mede dankzij de militante campagnes van de in 1903 opgerichte 'Women's Social and Political Union' (WSPU) veranderde de publieke opinie in het voordeel van het vrouwenkiesrecht aan het begin van de 20ste eeuw.
Ook in het Verenigd Koninkrijk werden een reeks Married Women's Property Acts doorgevoerd, die de wettelijke status van getrouwde vrouwen wijzigden. In de loop van de 20e eeuw breidden verschillende wetten die rechten verder uit. Zo verwierven getrouwde vrouwen door de Matrimonial Causes Act (1923) het recht om een echtscheiding aan te vragen op grond van overspel. Met de aanname van de Matrimonial Homes Act (1967) kregen ze het recht op een gelijk deel van de woning in geval van scheiding of overlijden.
In 1918 nam een coalitieregering de Representation of the People Act (1918) aan. Daardoor kregen alle mannen boven de 21 jaar en alle vrouwen boven de 30 jaar die aan bepaalde kwalificaties voldeden stemrecht. Daardoor werd het kiesrecht uitgebreid met zo een 5,6 miljoen mannen en 8,4 miljoen vrouwen. Tien jaar later nam de conservatieve regering een nieuwe Representation of the People Act (1928) aan, die ook bekend staat als de Equal Franchise Act. Vanaf dat moment werd het kiesrecht officieel gelijkgetrokken en was het voor alle personen ouder dan 21 jaar toegelaten om te stemmen.
Op onderstaande tijdlijn zetten we de belangrijkste feiten en figuren nogmaals op een rijtje:
Referentielijst
Alexander, K.L. (2018). Sarah Moore Grimké. Geraadpleegd op 15 januari via from https://www.womenshistory.org/education-resources/biographies/sarah-moore-grimke
Britannica, The Editors of Encyclopaedia. "Lucy Stone". Encyclopedia Britannica, 14 oktober 2022. Geraadpleegd op 13 januari 2023 via https://www.britannica.com/biography/Lucy-Stone.
Britannica, The Editors of Encyclopaedia. "Dame Millicent Garrett Fawcett". Encyclopedia Britannica, 1 augustus 2022. Geraadpleegd op 20 januari 2023 via https://www.britannica.com/biography/Millicent-Fawcett
Hayward, Nancy. “Susan B. Anthony.” National Women’s History Museum, 2017. Geraadpleegd op 20 januari via https://www.womenshistory.org/education-resources/biographies/susan-b-anthony
Hirsch, Pam. "Bodichon, Barbara Leigh Smith." Oxford Dictionary of National Biograpghy, 23 september 2004. Geraadpleegd op 17 januari 2023 via https://www.oxforddnb.com/display/10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-2755
Michals, Debra. "Elizabeth Cady Stanton." National Women's History Museum, 2017. Geraadpleegd op 15 januari via https://www.womenshistory.org/education-resources/biographies/elizabeth-cady-stanton
Michals, Debra. "Alice Paul." National Women's History Museum, 2015. Geraadpleegd op 17 januari via https://www.womenshistory.org/education-resources/biographies/alice-paul
Parliament.uk. "Women get the vote." UK Parliament, (z.d.). Geraadpleegd op 17 januari via https://www.parliament.uk/about/living-heritage/transformingsociety/electionsvoting/womenvote/overview/thevote/
Smentkowski, Brian P. and Levy, Michael. "Nineteenth Amendment". Encyclopedia Britannica, 30 Dec. 2022. Geraadpleegd op 13 januari 2023 via https://www.britannica.com/topic/Nineteenth-Amendment.
Smith, Marian L. "Women and Naturalization, ca. 1802–1940." National Archives, 1998. Geraadpleegd op 22 januari via https://www.archives.gov/publications/prologue/1998/summer/women-and-naturalization-1.html
Wagner, Ella. "Emmeline Pankhurst." National Park Service, (z.d.). Geraadpleegd op 20 januari 2023 via https://www.nps.gov/people/emmeline-pankhurst.htm