Black Lives Matter
De vrijspraak van George Zimmerman in 2013 voor de moord op Trayvon Martin, een Afro-Amerikaanse jongen van 17, zorgde voor een golf van protestacties doorheen de VS. Duizenden mensen kwamen op straat in de strijd tegen racisme en politiegeweld. Het is dan ook in deze context dat de Black Lives Matter beweging het daglicht zag.
Natuurlijk was dit geen losstaand incident. Op 9 augustus 2014 gebeurde iets gelijkaardigs. Michael Brown, een 18 jarige Afro-Amerikaanse jongen, overleed nadat hij werd neergeschoten door een politieagent. Ook hierna kwamen mensen op straat om racisme aan te kaarten.
George Floyd, een Afro-Amerikaanse man van 46, stierf ook na de brutale arrestatie door een politieagent. Zijn woorden “I can’t breathe” werden door actievoerders overgenomen tijdens protesten, zo ook door de beweging Black Lives Matter.
Deze groeide ondertussen uit tot een wereldwijde organisatie die strijdt tegen “white supremacy”. Ze hebben als missie lokale macht op te bouwen om in te grijpen tegen het geweld van de staat en burgerwachten tegen zwarte gemeenschappen en tegelijk willen ze ruimte creëren voor zwarte verbeelding en innovatie.
Black Lives Matter in België
Artikel Humo 28/12/2020
Inas Djelloul, Anis Agris en Aimé Schrauwen, mede-oprichters van BYAR.
Na de dood van George Floyd kwamen niet alleen in de VS, maar ook in België mensen op straat tegen racisme. Als antwoord hierop werd Belgian Youth against Racism opgericht, een collectief dat voornamelijk bestaat uit jonge mensen. Zij waren één van de belangrijkste organisatoren van de Black Lives Matter protesten in België.
"Gelijke rechten voor iedereen."
Zij benadrukken dat wat in de VS gaande is, ook hier gebeurt. We kennen vaak de namen van Amerikaanse slachtoffers van politiegeweld en racisme, maar ook hier gebeurt er iets gelijkaardigs. Denk maar aan Adil, Mehdi Bouda, Mawda Shawri, Semira Adamu... Belgian Youth against Racism is antiracistisch maar strijd tegen alle vormen van discriminatie. Zo komen ze op voor gelijke rechten voor alle minderheden.
1. Migratie in België
Canvas (2021)
België staat echter ook voor zijn eigen uitdagingen. Black Lives Matter hier is namelijk een coalitie van verschillende etnische identiteiten. Zo heeft één op drie inwoners van ons land een migratieachtergrond. In het programma Kinderen van de migratie (2021) getuigen arbeidsmigranten, hun kinderen en kleinkinderen over de complexiteit van hun identiteit, en hoe die zowel als een grote rijkdom en een last wordt aangevoeld.
“Ga terug naar uw eigen land? Ik bén in mijn eigen land!”
Ze eisen een eigen plaats op in de maatschappij en geïnspireerd door Black Lives Matter maakt de jongste generatie een vuist. Ze zijn het namelijk beu dat er alsmaar etiketten op hen worden geplakt. Ook zij namen deel aan de protesten die plaatsvonden in de zomer van 2020.
2. Zomer 2020
De dood van George Floyd wakkerde wereldwijd het debat over racisme en politiegeweld terug aan, ook in België. De protesten zetten druk op de politici en de regering in ons land, wat zorgde voor enkele belangrijke gebeurtenissen.
- Protesten
In juni 2020 kwamen duizenden Belgen op straat om een vuist te maken tegen racisme. Hoe dan ook werd dit niet door iedereen positief onthaald, mede omdat België zich toen te midden van de Coronapandemie bevond. De berichtgeving in de media was dan ook niet altijd eenduidig en er was sprake van “framing”. Sommige, vaak negatieve, elementen werden dan naar voor geschoven, terwijl de andere vaak op de achtergrond bleven. Vergelijk bijvoorbeeld eens onderstaande nieuwsberichten.
Bij de eerste twee beelden ligt de nadruk op de negatieve elementen van de protestacties, bijvoorbeeld de arrestaties en het vandalisme. Ook politici maakten hiervan gretig gebruik. Kijk maar eens naar onderstaande tweet van Jan Jambon.
Alle respect voor mensen die hun mening in groep uiten. Maar in Coronatijden zijn massaprotesten als vandaag totaal onverantwoord. Als die dan nog eens in geweld ontaarden, is dat een slag in het gezicht van al wie dagelijks inspanningen levert voor onze veiligheid en gezondheid.
— Jan Jambon (@JanJambon) June 7, 2020
Los van de uiteenlopende reacties op de betogingen, hebben ze wel degelijk de aandacht op racisme in België gevestigd. Wat echter belangrijk is om te vermelden, is dat er mensen zijn die al voor de protesten van Black Lives Matter aandacht eisten voor racisme hier in België. Denk maar aan Dalilla Hermans, Sabrine Ingabire, Tracy Bibo Tansia, Olivia Rutazibwa, Nozizwe Dube en Heleen Debeuckelaere. Zo schreef Sibo Kanobana in een artikel voor Knack van 05/05/2021 :
Sibo Kanobana
"Jaren voordat Black Lives Matter in alle huiskamers onderwerp van gesprek werd, werkten zij zich uit de naad om aan het brede Vlaamse publiek duidelijk te maken wat racisme is, waar het vandaan komt en, vooral, wat het doet met mensen die het ondergaan, en welke verantwoordelijkheid we daar allemaal in dragen".
- Erkennen en verwerken van het verleden
Door de protesten werd de Belgische koloniale geschiedenis en de gevolgen daarvan tot op de dag van vandaag opnieuw onder de loep genomen. Zo werd de aanwezigheid van standbeelden die koloniale figuren eren in vraag gesteld en er kwam een spijtbetuiging van koning Filip voor de koloniale wandaden in Congo. Daarnaast werd er een Congo-commissie opgesteld, en ook de literaire canon wordt de laatste jaren kritisch doorgelicht, maar is dit allemaal genoeg?
Bibliografie
"About" Black Lives Matter, https://blacklivesmatter.com/about/.
"Belgian Youth against Racism." Facebook, https://www.facebook.com/byarbelgium.
Bensalem, Nawal. "Denis Ducarme pose devant une statue de Léopold II: 'Le déboulonnage est une destruction qui n'a pas sa place dans un débat serein.'" La Libre, 15/06/2020, https://www.lalibre.be/belgique/societe/2020/06/15/denis-ducarme-pose-devant-une-statue-de-leopold-ii-le-deboulonnage-est-une-destruction-qui-na-pas-sa-place-dans-un-debat-serein-MRWJ6NET4RFXVJ7H7BRXEA3MFY/.
Bibo Tansia, Tracy & Kris Berwouts. "Koning Filip, u kan met deze reis stappen zetten naar een verdere dekolonisering van Congo." MO*, 07/06/2022, https://www.mo.be/opinie/open-brief-aan-koning-filip-congo-dekoloniseren.
"Het verhaal van de arbeidsmigranten in ons land." VRT, 17/08/2021, https://www.vrt.be/nl/over-de-vrt/nieuws/2021/08/17/het-verhaal-van-de-arbeidsmigranten-in-ons-land/.
Kanobana, Sibo. "Congo herlezen: Dekoloniserne met Vlaamse koloniale literatuur." Knack, 05/05/2021, https://share.belga.press/news/69439cf8-55f1-4cf9-890a-8b1ec0bd48c5.
Lecluyse, Lukas. "Kamercommissie Belgisch koloniaal verleden draait uit op mislukking: 'Sommige partijvoorzitters en het paleis vinden excuses een stap te ver.'" VRT, 19/12/2022, https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/12/19/kamercommissie-belgisch-koloniaal-verleden-draait-uit-op-een-sis/.
Maes, Anaïs. "Studenten tegen racisme: Wie zit achter Belgian Youth against Racism?" Schamper, 19/06/2020, https://www.schamper.ugent.be/daily/studenten-tegen-racisme-wie-zit-achter-belgian-youth-against-racism.
Maes, Fleur. "Koning Filip betuigt zijn spijt in Congo: 'Koloniaal regime was gestoeld op ongelijkheid, racisme en discriminatie.'" Het Laatste Nieuws, 08/06/2022, https://www.hln.be/royalty/koning-filip-betuigt-zijn-spijt-in-congo-koloniaal-regime-was-gestoeld-op-ongelijkheid-racisme-en-discriminatie~a2410826/.
Ooghe, Sam. "Belgian Youth against Racism vertolkte het Black Lives Matter-protest in België." Humo, 28/12/2020, https://www.humo.be/nieuws/belgian-youth-against-racism-vertolkte-het-black-lives-matter-protest-in-belgie~b5d1306d/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F.
Ueda, Gen & Souria Cheurfi. "Jawel, het Black Lives Matter protest in Brussel was wel degelijk vreedzaam." Vice, 08/06/2020, https://www.vice.com/nl/article/k7qw5y/black-lives-matter-brussel-protest-fotos.
Van Campenhout, Charlotte & al. "Duizenden Belgen maken vuist tegen racisme." De Standaard, 07/06/2020, https://www.standaard.be/cnt/dmf20200607_04983914.
"Vandalen bekladden standbeeld Leopold II." Ring TV, https://www.ringtv.be/nieuws/vandalen-bekladden-standbeeld-leopold-ii.
"Zeker 150 arrestaties nadat ‘Black Lives Matter’-protest uit de hand loopt in Brussel." De Morgen, 07/06/2020, https://www.demorgen.be/nieuws/zeker-150-arrestaties-nadat-black-lives-matter-protest-uit-de-hand-loopt-in-brussel~bf29e986/.