Heirnismeersen

De oorspronkelijke betekenis van Heirnis is schapenweide. Wij als tegendraadse Gentenaars plaatsen echter koeien op de Heirnis. Tot in de negentiende eeuw wordt de Heirnis gebruikt als gemeenschappelijke gronden, opgedeeld in twee delen. Een kleiner deel is eigendom van het Sint-Baafsdorp waar gratis koeien mogen grazen. Het andere, grotere deel is van private eigenaars waar de mensen tegen betaling een koe mogen weiden. De Heirnis is een ‘wisselmeers’; het ene jaar graast het vee op de ene weide, het volgende op de andere. De gronden worden bestuurd door verkozen heirnismeesters die toezicht houden op de rechten van de gemene gronden. Zo mag maar een koe, die enkel voor eigen gebruik dient, per huis op de weide grazen en mag het recht niet verkocht worden.

Met de komst van het Spaanse kasteel in de 16e eeuw wordt een deel van de Heirnis ingepalmd door stadsmuren, bastions en een slotgracht. Samen met de Schelde zorgt deze gracht, de latere Rietgracht, regelmatig voor overstromingen van de Heirnis. Het zal pas met de aanleg van de Ringvaart midden 20e eeuw zijn, dat de ergste waterproblemen verdwijnen.

Door de Franse Revolutie en de inlijving van Gent bij het Franse Imperium wordt het hele eigendomstelsel voor de gemene gronden hertekend en is het niet meer duidelijk welk stuk van de Heirnis van wie is. Dit zorgt voor problemen bij het verkavelen van de Heirnis in het midden van de 19e eeuw. Verschillende private eigenaars beginnen zelf straten aan te leggen en huizen te bouwen. Uiteindelijk (her)wint de stad het eigendomsrecht na veel juridisch getouwtrek en kan ze de uitbouw van de Heirniswijk superviseren. Vandaag herinnert enkel de Schelde zelf aan het drassige overstromingsgebied dat hier gedurende eeuwen gelegen was.

Klara Degrieck, Arne Vlerick en Atelier Korte Keten